Φορολογικά κίνητρα για Εταιρείες Συμμετοχών στην Ελλάδα
Γενικά, οι εταιρείες συμμετοχών είναι εταιρείες που κατέχουν μερίδια (είτε πλειοψηφικά είτε μειοψηφικά) σε άλλες εταιρείες, κυρίως για επενδυτικούς σκοπούς. Εκτός από μετοχές άλλων εταιρειών, οι εταιρείες συμμετοχών μπορούν να κατέχουν επίσης ακίνητα, δικαιώματα χρήσης (royalties) και πατέντες. Τα έσοδά τους μπορεί να προέρχονται από μερίσματα επί των μετοχών που κατέχουν, ενοίκια, τόκους, δικαιώματα χρήσης, κ.λπ.
Σύμφωνα με την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών, η ελληνική κυβέρνηση εισήγαγε τα άρθρα 48 και 48Α στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας στην προσέλκυση και διατήρηση επενδύσεων μέσω ελληνικών επενδυτικών οχημάτων.
Φοροαπαλλαγή για κεφαλαιακά κέρδη
Σύμφωνα με το άρθρο 48Α του Ν.4172/2013, το καθεστώς των ελληνικών εταιρειών συμμετοχών προβλέπει φοροαπαλλαγή για τα κεφαλαιακά κέρδη που προκύπτουν από τη μεταβίβαση μετοχών. Οι παρακάτω προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται:
- Η ελληνική εταιρεία συμμετοχών κατέχει τουλάχιστον το 10% του μετοχικού κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου της θυγατρικής.
- Για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 24 μηνών.
- Η θυγατρική υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος εταιρειών.
- Η θυγατρική είναι φορολογικός κάτοικος κράτους-μέλους της ΕΕ και δεν αντιμετωπίζεται ως φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους βάσει εφαρμοζόμενης ΣΑΔΦ (Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας).
- Η θυγατρική είναι νομική οντότητα που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι, Μέρος 1 της Οδηγίας για τις Μητρικές και Θυγατρικές Εταιρείες της ΕΕ (2011/96/EU).
Εφόσον τα κεφαλαιακά κέρδη από την πώληση συμμετοχών εξαιρούνται από τη φορολογία, τα σχετικά επιχειρηματικά έξοδα δεν εκπίπτουν, όπως τα συμβολαιογραφικά έξοδα, φόροι, αμοιβές τρίτων, τόκοι δανείων για την απόκτηση συμμετοχών, κ.λπ. (Εγκύκλιος 2057/2021).
Απαλλαγή από το φόρο μερισμάτων
Σύμφωνα με το άρθρο 48 του Ν.4172/2013, το καθεστώς των ελληνικών εταιρειών συμμετοχών προβλέπει φοροαπαλλαγή για τη διανομή μερισμάτων που προκύπτουν από μετοχές σε πληρούσες προϋποθέσεις θυγατρικές ή την κεφαλαιοποίηση διανεμόμενων κερδών. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται είναι ίδιες με τις παραπάνω.
Αν η ελληνική εταιρεία συμμετοχών δεν πληροί την απαίτηση διακράτησης ποσοστού συμμετοχής 10% για τουλάχιστον 24 μήνες, μπορεί προσωρινά να ζητήσει απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος στα μερίσματα που λαμβάνει. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται η κατάθεση εγγυητικής επιστολής υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου στη Φορολογική Διοίκηση. Το ποσό της εγγύησης πρέπει να ισούται με το φόρο που θα καταβαλλόταν αν δεν είχε χορηγηθεί η απαλλαγή.
Παράδειγμα
Η εταιρεία συμμετοχών "Α" Α.Ε. απέκτησε την εταιρεία "Β" Α.Ε. έναντι €100.000. Μετά από 36 μήνες, η εταιρεία "Α" αποφάσισε να αποεπενδύσει από την εταιρεία "Β". Η τιμή πώλησης ανέρχεται σε €350.000. Η εταιρεία "Α" δεν θα καταβάλει φόρο κεφαλαιακού κέρδους για τα €250.000, και το ποσό αυτό θα καταχωρηθεί σε ειδικό λογαριασμό αποθεματικών.
Όταν το κέρδος της εταιρείας "Α" διανεμηθεί στους μετόχους της, τα αρχικά €100.000 θα θεωρηθούν ως επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους και δεν θα φορολογηθούν. Το ποσό των €250.000 θα υπόκειται σε φόρο μερισμάτων 5%.
Αν υποθέσουμε ότι οι μέτοχοι της εταιρείας "Α" είναι δύο: ένα φυσικό πρόσωπο και μια νομική οντότητα, στην περίπτωση αυτή θα εφαρμοστεί παρακράτηση φόρου 5% για το μέρισμα που θα κατανεμηθεί στο φυσικό πρόσωπο. Ωστόσο, αν η νομική οντότητα πληροί τον Κανόνα Φοροαπαλλαγής ΕΕ (ποσοστό συμμετοχής >10% για περισσότερους από 24 μήνες), δεν θα εφαρμοστεί παρακράτηση φόρου 5% στο μέρισμα.
Αναμφίβολα, η Ελλάδα προσφέρει ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για τη σύσταση εταιρειών συμμετοχών. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να συγκεντρώσουν αφορολόγητα μερίσματα και κέρδη από την πώληση των συμμετοχών τους και να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις, κυρίως στην Ελλάδα και στην ΕΕ. Το πλαίσιο αυτό κατατάσσει την Ελλάδα σε ισοδύναμη θέση με άλλες δικαιοδοσίες, όπως η Κύπρος, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο, δημιουργώντας ένα επιπλέον ελκυστικό κίνητρο για την εισροή ξένων κεφαλαίων και επιτρέποντας σε ιδιώτες που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα να ιδρύουν εταιρείες και να μεταφέρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία εκεί.